Zgodnie z art. 173 ustawy Prawa Telekomunikacyjnego informujemy, że kontynuując przeglądanie tej strony wyrażasz zgodę na zapisywanie na Twoim komputerze tzw. plików cookies. Ciasteczka pozwalają nam na gromadzenie informacji dotyczących statystyk oglądalności strony. Jeżeli nie wyrażasz zgody na zapisywanie ich zmień ustawienia swojej przeglądarki internetowej.

Mapa strony

Garnizon wojskowy

Garnizon wojskowy

Stały garnizon wojskowy został założony w Żorach przez armię pruską w 1742 roku, w czasie wojen śląskich z Austrią.

Szwadron huzarów stacjonował tu aż do 1795 roku, jednak nie istniały wtedy stałe budynki koszarowe. Żołnierze kwaterowali w wynajmowanych od mieszczan izbach.  Po kilkudziesięciu latach przerwy, armia pruska wróciła do Żor 27 lipca 1867 roku. Od tej pory stacjonował tu 4 szwadron śląskiego pułku ułanów.

Istniejące do dziś budynki garnizonowe to pamiątka po tamtych czasach.  Na działkach zakupionych przez miasto od trójki mieszczan: Szyszkowca, Cmoka i Zuzanny Kani wybudowano do sierpnia 1869 roku ujeżdżalnię, stajnie dla 152 koni, warsztaty i część pomieszczeń koszarowych. 

Był to typowy kompleks wojskowych budynków zaprojektowany według planu wzorcowej stajni dragonów położonej przed bramą helleńską w Berlinie. Początkowo większość ułanów także mieszkała na kwaterach prywatnych, dopiero w 1874 roku powstały właściwe koszary, przy dzisiejszej ulicy Bramkowej. W roku 1894 Żory straciły status miasta garnizonowego i przez następne lata budynki te były wykorzystywane do różnych celów przez żorski magistrat, m.in. część dawnych stajni wykorzystano na pomieszczenia żorskiej elektrowni.

4 lipca 1922 roku do Żor wkroczyły oddziały wojskowe odrodzonego państwa polskiego, gdyż w wyniku powstań śląskich miasto weszło w jego skład. Budynki garnizonu zostały obsadzone przez żołnierzy II dywizjonu 23 pułku artylerii polowej ( w 1932 roku zmienił on nazwę na 23 pułk artylerii lekkiej). Żołnierze stacjonowali w koszarach przy ulicy Bramkowej, zaś park artyleryjski i konie wykorzystywane przez artylerzystów do transportu dział znajdowały się w budynkach przy ul. Nehrlicha.

Wojsko Polskie stacjonowało w Żorach do 1 IX 1939 roku. W czasach niemieckiej okupacji budynki garnizonowe przy ul. Nehrlicha zostały wykorzystane jako obóz dla wysiedlonych Polaków, tzw. Polenlager 95. W styczniu 1945 roku, nocowała tu część więźniów obozu Auschwitz – Birkenau, pędzonych przez oddziały SS w trakcie tzw. „marszu śmierci”.

W trakcie walk o Żory w marcu 1945 roku koszary przy ul. Bramkowej zostały zniszczone i po wojnie ich ruiny zostały rozebrane. Obiekty garnizonowe przy ul. Nehrlicha, którą przemianowano na ul. Męczenników Oświęcimskich ocalały i zostały przekazane Gminnej Spółdzielni, która wykorzystuje ich większość do dziś. Szczyt kompleksu przylegający do ul.  Męczenników Oświęcimskich od początku lat dziewięćdziesiątych jest siedzibą Banku Spółdzielczego.