Obraz „Wniebowzięcie Matki Boskiej” Jana Gajdy

Śląski malarz i poeta Jan Gajda, żyjący w latach 1827 – 1911, znany był przede wszystkim jako autor kościelnych fresków. Związany z Żorami przez 49 ostatnich lat swego życia tutaj i w okolicznych miejscowościach tworzył swe sakralne malowidła.

W latach 1868 i 1893 Jan Gajda wymalował wnętrze kościoła parafialnego w Jankowicach Rybnickich (ściany, ołtarz, obrazy i stacje Drogi Krzyżowej). Wykonał także dwa obrazy na blasze o wielkości 2 na 3 metry, przedstawiające ks. Walentego ściganego przez husytów i ukrywającego hostię w dziupli, oraz jego męczeńską śmierć.

W kościele farnym w Żorach namalował cztery sceny z życia Marii, mianowicie: Zwiastowanie, Nawiedzenie, Wniebowzięcie i Koronację. Dzięki niemu wykonano też nową polichromię kościoła w Szerokiej.

W 1877 wykonał malowanie kościoła w Pszowie. Jego obrazy znajdują się również w kościele pw. Wniebowstąpienia NMP w Rybniku „na górce”. Jest też autorem plafonu na suficie nawy głównej w lubeckim kościele (około 1899).

Do naszych czasów zachowało się niewiele jego dzieł – większość została przemalowana, lub zamalowana w czasie kolejnych remontów katolickich świątyń.

W Żorach zachował się jedynie jeden obraz autorstwa Jana Gajdy. Jest to „Wniebowzięcie Matki Boskiej”  z 1864 roku, duży obraz olejny na płótnie w złoconej drewnianej ramie, wykonany w stylu „naiwnego neobaroku”,  znajdujący się kapliczce przydrożnej w Rowniu.

Obraz ten podobnie jak kapliczka niszczał z biegiem lat, fachowej konserwacji został poddany dopiero pod koniec pierwszej dekady XXI wieku. Obecnie, zarówno obraz, jak i kapliczka są własnością Muzeum Miejskiego w Żorach. Na zlecenie muzeum powstała dokładna kopia tego obrazu, która trafi do kapliczki w momencie, gdy warunki tam panujące zagrażały oryginałowi.