Etnografia
- Etnografia
- Szuflandia
Eksponaty










































































































































Narty biegowe
Numer inwentarzowy: MŻo/958/a-b
Wymiary:
Długość - 202 cm
Szerokość - 6 cm
Materiał: drewno, metal
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Żory, Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Drewniane narty składają się z dwóch podłużnych płóz o wygiętym dziobie, pomalowane na czarno z metalowymi okuciami. Służyły do ślizgania się po śniegu, był to najdroższy sprzęt sportowy połowy XX wieku na Górnym Śląsku, dlatego korzystała z niego niewielka ilość osób.
Darowizna Ewy Rotter-Płóciennikowej z Żor dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 15.03.2005.
Kosa
Numer inwentarzowy: MŻo/1088
Wymiary:
Wysokość - 145 cm (rękojeść), 80 cm (ostrze)
Materiał: drewno, metal
Technika: stolarska, kowalska
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Kosa jest prostym, popularnym narzędziem rolniczym, służącym do ścinania zbóż lub traw. Składa się z wygiętego noża zamocowanego na drzewcu (kosisko) zaopatrzonym w rękojeść (hynkel). Ostrze noża znajduje się po wewnętrznej stronie wygięcia. Kosy żniwne dodatkowo zaopatrywane były w pałąki zagarniające skoszone zboże. Części żeleźca: szpic, ostrze, część płaska, grzbiet, wyrostek, za pomocą, którego przymocowuje się rękojeść. Oddzielne części: klin, pierścień i rękojeść. Do klepania kos używa się kowadełka i młotki, natomiast do ostrzenia osełki.
Zakup od mieszkanki Rybnika-Chwałowic dnia 21.09.2005.
Puszki
Numer inwentarzowy: MŻo/1436/1-15
Wymiary:
Wysokość - od 11,5 do 17 cm
Średnica wieczka - od 6 do 6,5 cm
Materiał: aluminium
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Niemcy, Holandia
Datacja: lata 60/80 XX w.
Opis: Zestaw 15 puszek po piwie różnych marek, głównie niemieckich
oraz holenderskich. W latach 80. XX w. puszki stanowiły niemalże obowiązkowe wyposażenie
wieku pokoi młodzieżowych, będąc cennym obiektem kolekcjonerskim.
Łyżka
Numer inwentarzowy: MŻo/129
Wymiary:
Długość: 35,0 cm
Szerokość: 6,3 cm
Materiał: drewno
Technika: snycerska, wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Drewniana łyżka, prosta, bez zdobień, wykonana z jednego kawałka drewna techniką snycerską przez użytkownika.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Garnek żeliwny
Numer inwentarzowy: MŻo/132
Wymiary:
Wysokość: 27,0 cm
Głębokość: 26,5 cm
Średnica: 27,5 cm
Materiał: żeliwo
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Garnek żeliwny z dwoma uchwytami, brzusiec zbliżony kształtem do walca. Wewnętrzne ściany garnka pokryte są białą emalią. Dno mocno uszkodzone, liczne pęknięcia.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Brytfanka żeliwna
Numer inwentarzowy: MŻo/133
Wymiary:
Wysokość: 7,0 cm
Szerokość: 17,0 cm
Głębokość: 6,5 cm
Długość: 31,0 cm
Materiał: stal
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Brytfanka metalowa, kształtem przypominająca prostokąt, na jednym końcu jest zaokrąglona, na drugim ścianka prosta z szerokim uchem. Wewnętrzne ściany są białe (liczne pęknięcia), dno mocno uszkodzone.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Żelazko na duszę
Numer inwentarzowy: MŻo/134 a-c
Wymiary:
Wysokość: 15,0 cm (żelazko), 3,0 cm (dusza)
Szerokość: 7,5 cm (żelazko), 5,0 cm (dusza), 13,0 cm (podstawka)
Głębokość: 18,0 cm (żelazko)
Długość: 20,0 cm (żelazko), 14,0 cm (dusza), 35,0 cm (podstawka)
Materiał: drewno, metal
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Żelazko na duszę wykonane jest z żelaza i żeliwa. Drzwiczki (rodzaj klapki) znajdujące się z tyłu żelazka pozwalają na umieszczenie w niej duszy.
Posiada drewniany uchwyt i drewnianą podkładkę chroniącą od przypalenia prasowanych tkanin.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Waga tarczowa
Numer inwentarzowy: MŻo/142
Wymiary:
Wysokość : 21,0 cm
Szerokość: 18,0 cm
Materiał: metal.
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: II połowa XX w.
Opis:
Waga wykonana jest z metalu, posiada jedną szalę, pomalowana na biało. widoczne liczne zadrapania, w niektórych miejscach pokryta rdzą.
Z tyłu widoczny jest mechanizm wagi. Wagi tego typu używane były w kuchni do odmierzania produktów spożywczych.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Lampa
Numer inwentarzowy: MŻo/164
Wymiary:
Wysokość: 37,0 cm
Średnica pojemnika: 13,0 cm
Materiał: szkło, metal
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Lampa naftowa posiadająca szklany pojemnik na paliwo, blaszany mechanizm regulujący oraz szklany klosz najczęściej przeźroczysty, ale zdarzały się również kolorowe.
Do czasów upowszechnienia elektryczności lampy były podstawowym źródłem światła na przełomie XIX i XX w.
Największa w Europie kolekcja lamp naftowych znajduje się w Krośnie w Muzeum Podkarpackim.
Prezentowane obiekty pochodzą z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazane jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Ławka
Numer inwentarzowy: MŻo/175-3
Wymiary:
Wysokość: 64,0 cm
Szerokość: 30,0 cm
Długość: 93,5 cm
Materiał: drewno, cerata
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Ławka kuchenna wykonana z drewna, pomalowana białym lakierem, blat pokryty ceratą. W górnej części ława posiada dwie szuflady pomalowane niebieski lakierem.
W dolnej części znajduje się półka. Meble tego typu były charakterystycznym elementem kuchni śląskiej połowy XX w.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Półka
Numer inwentarzowy: MŻo/175-6
Wymiary:
Wysokość: 45,0 cm
Szerokość: 16,0 cm
Długość: 60,0 cm
Materiał: drewno
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Półka wykonana z drewna, pomalowana białym lakierem, posiada rzeźbione elementy oraz druciane wieszaki na ręczniki.
Na górnej półce zazwyczaj układano kubki lub inne małe naczynia kuchenne.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Półka kuchenna
Numer inwentarzowy: MŻo/175-7
Wymiary:
Wysokość: 79,0 cm
Szerokość: 15,0 cm
Długość: 69,0 cm
Materiał: drewno, szkło
Technika: wyrób rzemieślniczy, stolarski
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Półka kuchenna wykonana z drewna, pomalowana białym lakierem. Posiada cztery szufladki, pomalowane na niebiesko oraz szafkę z oszklonymi drzwiczkami. W części górnej znajduje się półka, pomalowana na niebiesko. Posiada elementy rzeźbione oraz cztery boczne półeczki, pomalowane na niebiesko.
Meble tego typu były charakterystycznym elementem kuchni śląskiej połowy XX w.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Łyżka
Numer inwentarzowy: MŻo/652
Wymiary:
Długość: 34,5 cm
Szerokość: 4,5 cm
Materiał: drewno
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: lata 70. XX w.
Opis:
Drewniana duża łyżka, prosta, ozdobiona małym kwiatkiem, posiada długi trzonek. Wykonana z jednego kawałka drewna.
Służyła do mieszania potraw w czasie gotowania.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Młynek do palenia kawy
Numer inwentarzowy: MŻo/667
Wymiary:
Wysokość: 7,0 cm
Długość: 47,0 cm
Materiał: metal
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Metalowe naczynie do palenia kawy, w górnej części otwór służący do wkładania i wyjmowania ziaren kawy zamykany klapkę. W środku znajduje się dwuskrzydłowe mieszadło poruszane za pomocą korby.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Cedzak
Numer inwentarzowy: MŻo/668
Wymiary:
Długość: 37,0 cm
Średnica: 21,5 cm
Głębokość:
Materiał: drewno
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Płaski, okrągły cedzak (zip) wykonany został z drewna, posiada profilowaną rączkę (przedłużenie cedzaka).
Na jego płaskiej palecie znajduje się wiele otworów umożliwiających odpłynięcie wody.
Surowiec, z którego został wykonany, powoduje, że nie przypomina on kształtem metalowych naczyń, które mają najczęściej kulisty kształt.
Cedzaki nazywane są także w języku polskim durszlak, termin ten pochodzi od niemieckiego słowa Durchschlag.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Mątewka
Numer inwentarzowy: MŻo/670
Wymiary:
Długość: 39,5 cm
Średnica: 5 cm
Materiał: drewno
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Drewniana mątewka, prosta, bez zdobień, wykonana z jednego kawałka drewna, posiada długi trzonek zakończony główką w kształcie gwiazdy.
Mątewka jest jednym z najbardziej popularnych sprzętów kuchennych, na Śląsku zwana rogolka lub fyrlok (fyrlaczka).
Wykorzystywana jest najczęściej do mieszania, np. składników surowego ciasta, płynów, itp.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Mydelniczka
Numer inwentarzowy: MŻo/691
Wymiary:
Wysokość: 12,0 cm
Szerokość: 13,5 cm
Materiał: metal
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: II połowa XX w.
Opis:
Mydelniczka pokryta białą emalią, ozdobiona wzorem kwiatowym, w niektórych miejscach emalia jest uszkodzona.
W górnej części niewielki otwór służący do mocowania do ściany.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Chochla
Numer inwentarzowy: MŻo/692
Wymiary:
Długość: 38,0 cm
Materiał: metal
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Chochla pokryta brązową emalią (glyjta), bez zdobień, w niektórych miejscach emalia jest uszkodzona.
Chochle są charakterystycznym elementem wyposażenia kuchni, służyły podobnie jak współcześnie, do nalewania zupy do talerzy.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Maszynka do orzechów
Numer inwentarzowy: MŻo/701 (a-b)
Wymiary:
Długość: 33,0 cm (maszynka), 6,5 cm (część „dociskająca’’)
Szerokość: 6,0 cm (część „dociskająca’’)
Materiał: metal, drewno
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Maszynka do mielenia orzechów z korbą zakończoną drewnianą rękojeścią (hynkel) oraz częścią „dopychającą” orzechy w kształcie sześcianu. Maszynkę w celu jej użycia przykręca się do stołu.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Butelka po medykamentach
Numer inwentarzowy: MŻo/710
Wymiary:
Wysokość: 25 cm
Średnica: 9,0 cm
Materiał: szkło
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Butelka po medykamentach wykonana z białego szkła zamknięta naturalnym korkiem. Na zewnętrznej ściance dobrze zachowana czerwona naklejka z napisem: Apteka pod Orłem.
Żory oraz nieczytelne napisy odręczne. Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Widelec do mięsa
Numer inwentarzowy: MŻo/724
Wymiary:
Długość: 20,0 cm
Materiał: drewno, metal
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Ostrze widelca wykonane jest z blachy nierdzewnej, posiada dwa zęby i drewnianą rączkę, używany do mięsa.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Półka na ręczniki
Numer inwentarzowy: MŻo/727
Wymiary:
Wysokość: 17 cm
Długość: 60,0 cm
Szerokość: 12,0 cm
Materiał: drewno
Technika: stolarska
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: II połowa XX w.
Opis:
Wisząca półka kuchenna na ręczniki, mocowana do ściany. Wielokrotnie malowana, widoczne są wcześniejsze warstwy, brązowy jest ostatnim dominującym kolorem.
Z tyłu znajdują się dwa haki służące do mocowania do ściany. Z przodu półki widać trzy haczyki na ręczniki.
Boki półki rzeźbione, na górze pod półką cienka belka na dekoracyjną makatkę.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Wałek do ciasta
Numer inwentarzowy: MŻo/729
Wymiary:
Długość: 42,0 cm
Średnica: 6 cm
Materiał: drewno
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Wykonany z jednolitego kawałka drewna, rączka obraca się niezależnie od części pracującej.
Wałek do ciasta (kulok) wraz ze stolnicą stanowią istotne elementy wyposażenia kuchni tak tradycyjnej jak i współczesnej.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Tłuczek
Numer inwentarzowy: MŻo/730
Wymiary:
Długość: 33,0 cm
Średnica: 5 cm
Materiał: drewno
Technika: snycerska, wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Drewniany tłuczek składa się z uchwytu, rączki zakończonej płasko ściętym walcem służącym do ubijania
gotowanych produktów spożywczych, najczęściej ziemniaków.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Korkociąg
Numer inwentarzowy: MŻo/737
Wymiary:
Długość: 12,0 cm
Materiał: drewno, metal
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: II połowa XX w.
Opis:
Część pracująca korkociągu jest skręcana, wykonana z metalu, zaopatrzona w drewnianą profilowaną rączkę, uchwyt.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Łyżeczka do drylowania
Numer inwentarzowy: MŻo/738
Wymiary:
Długość: 15,0 cm
Materiał: drewno, metal
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: II połowa XX w.
Opis:
Część pracująca łyżeczki wykonana z metalu, zakończona drewnianą profilowaną rączką.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Maszynka do krojenia chleba
Numer inwentarzowy: MŻo/758
Wymiary:
Długość: 29,5 cm
Szerokość: 18,0 cm
Wysokość: 25,0 cm
Materiał: drewno, metal.
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Na drewnianej dwuczęściowej podstawie zamocowany jest mechanizm do krojenia chleba, poruszany za pomocą korby.
Maszynki tego typu stosunkowo późno stały się wyposażeniem kuchni na Śląsku.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Mątewka
Numer inwentarzowy: MŻo/781
Wymiary:
Długość: 31,0 cm
Średnica: ok. 14 cm
Materiał: drewno
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Drewniana mątewka, prosta, bez zdobień, posiada długi trzonek. Wykonana z jednego samorodnego kawałka drewna, zakończona pięcioma ramionami.
Mątewka jest jednym z najbardziej popularnych sprzętów kuchennych, na Śląsku zwana rogolka lub fyrlok (fyrlaczka).
Wykorzystywana jest najczęściej do mieszania, np. składników surowego ciasta, płynów, itp.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Pokrywki
Numer inwentarzowy: MŻo/807-MŻo/809
Wymiary:
Średnica: 15,5 cm
Materiał: metal
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Pokrywki pokryte białą emalią (glyjta) zdobione motywem roślinnym przedstawiającym czerwone kwiaty i zielone liście.
W niektórych miejscach emalia jest uszkodzona, najczęściej w miejscach styku z garnkiem.
Pokrywki są charakterystycznym elementem wyposażenia kuchni, służyły podobnie jak współcześnie, do przykrywania garnków w czasie gotowania potraw.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Mikser
Numer inwentarzowy: MŻo/820
Wymiary:
Wysokość: 33,0 cm
Średnica: 11 cm (podstawa słoika)
Materiał: metal, szkło
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Ręczny mikser (szklano-metalowy), składa się ze szklanego słoika, na który nałożona jest metalowa część pracująca poruszaną za pomocą korby.
Część pracująca przymocowana jest do słoja za pomocą trzech nakrętek. Mikser służył do ubijania śmietany.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Garnuszek
Numer inwentarzowy: MŻo/825
Wymiary:
Wysokość: 9,0 cm
Średnica: 10,0 cm
Pojemność: 0,5 l
Materiał: metal
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Garnuszek (połkwortek) z zewnątrz pokryty brązową emalią (glyjta), wewnątrz białą, posiada małe uszko.
Naczynia tego typu są charakterystycznym elementem wyposażenia kuchni, służyły podobnie jak współcześnie do podgrzewania płynów ale także do ich picia.
Na dnie emalia jest uszkodzona.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Butelka
Numer inwentarzowy: MŻo/826
Wymiary:
Wysokość: 14,0 cm
Średnica: 4,3 cm
Materiał: szkło
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Butelka po medykamentach wykonana z białego szkła zamknięta naturalnym korkiem, dno w kolorze niebieskim.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Maszynka do strzyżenia
Numer inwentarzowy: MŻo/829
Wymiary:
Długość: 13,0 cm
Szerokość ostrza: 5,0 cm
Materiał: metal
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Ręczna maszynka do strzyżenia z wymiennym ostrzem, przykręcanym ręcznie (motylek). Ostrze zawieszone na mechanizmie sprężynowym.
Na spodzie wybity napis: No09 .Sprawna.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Kubek
Numer inwentarzowy: MŻo/830
Wymiary:
Wysokość: 9,0 cm
Średnica: 8,0 cm
Materiał: fajans
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Kubek (kufka) z fajansu z uchem, koloru białego, bez zdobień, od spodu stempel z napisem “Lubiana - Made in Poland”.
Kubki tego typu stanowiły najpopularniejsze naczynia do picia w kuchni śląskiej.
Prezentowane obiekty pochodzą z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazane jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Kubek
Numer inwentarzowy: MŻo/830
Wymiary:
Wysokość: 9,0 cm
Średnica: 8,0 cm
Materiał: fajans
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Kubek (kufka) z fajansu z uchem, koloru białego, bez zdobień, od spodu stempel z napisem “Lubiana - Made in Poland”.
Kubki tego typu stanowiły najpopularniejsze naczynia do picia w kuchni śląskiej.
Prezentowane obiekty pochodzą z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazane jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Filiżanka
Numer inwentarzowy: MŻo/839
Wymiary:
Wysokość: 7,0 cm
Średnica: 8,0 cm
Materiał: fajans
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Filiżanka (szolka) z uchem, koloru białego, żłobiona zdobiona dwiema obwódkami w kolorze złota, szersza o góry i węższa w środku. Od spodu stempel: „GC”. Filiżanki podobnie jak kubki stanowiły najpopularniejsze naczynia do picia w kuchni śląskiej.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Kufel
Numer inwentarzowy: MŻo/845
Wymiary:
Wysokość: 10,0 cm
Średnica: 7,5 cm
Materiał: szkło
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Kufel szklany z uchem, zewnętrzne ściany zdobione żłobieniami o grubych ściankach. Kufle nie stanowiły typowego wyposażenia kuchni śląskiej.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Kieliszki
Numer inwentarzowy: MŻo/846-MŻo/849
Wymiary:
MŻo/846
Wysokość: 9,0 cm
Średnica: 4,0 cm
MŻo/847
Wysokość: 9,0 cm
Średnica: 4,0 cm
MŻo/848
Wysokość: 7,0 cm
Średnica: 3,0 cm
MŻo/849
Wysokość: 6,0 cm
Średnica: 5,0 cm
Materiał: szkło
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Kieliszek do wódki używane na Śląsku wykonane były ze szkła (w połowie XX w. najczęściej z grubego szkła), posiadały zdobioną nóżkę na okrągłej podstawce, lub były pozbawione nóżki.
Prezentowane obiekty pochodzą z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazane jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Butelka po medykamentach
Numer inwentarzowy: MŻo/851
Wymiary:
Wysokość: 8,5 mm
Średnica: 2,7 mm
Materiał: szkło
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Mała buteleczka po medykamentach, wykonana z brązowego szkła. Na zewnętrznej ściance naklejona kartka (uszkodzona) z napisem: Apteka Społeczna Żory nr 160.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Butelka
Numer inwentarzowy: MŻo/856
Wymiary:
Wysokość: 26,0 cm
Średnica (max.): 7,0 cm
Materiał: szkło
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Butelka (flaszka) wykonana z zielonego szkła, walcowaty, wydłużony korpus zwęża się ku górze tworząc wąską szyjkę butelki wąska, nadaje to butelce smukłą sylwetkę. Zamykana na korek porcelitowy korek przy pomocy drucianego zamka tzw. patent. Z tego powodu butelki tego typy nazywano patynciorki.
Była używana jako butelka na piwo produkowane w browarach ale także na piwo domowej roboty.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Forma do ciasta
Numer inwentarzowy: MŻo/885
Wymiary:
Długość: 21,0 cm
Szerokość: 9,0 cm
Głębokość: 8,0 cm
Materiał: żeliwo
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: II połowa XX w.
Opis:
Żeliwna forma do ciasta w kształcie baranka, używana do wypieku tradycyjnego baranka wielkanocnego.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Kubek z dzióbkiem
Numer inwentarzowy: MŻo/963
Wymiary:
Wysokość: 13,0 cm
Głębokość: 10,0 cm
Materiał: fajans
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Fajansowy kubek z dzióbkiem i uszkiem, służący do pojenia osób chorych, koloru kremowego, używany także w uzdrowiskach do picia wody zdrojowej.
Od spodu stempel z napisem: „Tielsch-Altwasser”.
Darowizna Ewy Rotter-Płóciennik z Żor z dnia 15.03.2005.
Lampa
Numer inwentarzowy: MŻo/964
Wymiary:
Wysokość: 19 cm
Średnica pojemnika: 6,6 cm (podstawa)
Materiał: szkło, metal
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Lampa naftowa posiadająca szklany pojemnik na paliwo, blaszany mechanizm regulujący oraz szklany klosz najczęściej przeźroczysty, ale zdarzały się również kolorowe.
Do czasów upowszechnienia elektryczności lampy były podstawowym źródłem światła na przełomie XIX i XX w.
Największa w Europie kolekcja lamp naftowych znajduje się w Krośnie w Muzeum Podkarpackim.
Prezentowane obiekty pochodzą z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazane jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Pojemniki
Numer inwentarzowy: MŻo/970-1-8
Wymiary:
MŻo/970-1-3 pojemniki na produkty spożywcze
Wysokość: 20,0 cm
Szerokość: 16,0 cm
Głębokość: 11,0 cm
MŻo/970-4-8 pojemniki na przyprawy
Wysokość: 13,0 cm
Szerokość: 6,5 cm
Głębokość: 7,0 cm
Materiał: fajans
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Zestaw pojemników z pokrywkami, większe na produkty spożywcze, mniejsze na przyprawy.
Przód pojemnika zdobiony elementami geometrycznymi w kolorach (zielonym, szarym, czerwonym). Większe mają z przodu napis: ryż, kawa, grysik.
Mniejsze pojemniki napis: muszkat, cynamon, pieprz, kminek, korzenie. Szczególnie interesujące są pojemniki z napisami korzenie i pieprz. Dwa pojemniki z różnymi napisami sugerują, że są to różne przyprawy. Należy jednak pamiętać, że w języku śląskim korzenie oznacza pieprz.
Wynika z tego, że w tym zestawie były dwa pojemniki na pieprz. Można zadać pytanie dlaczego producent wykonał dwa pojemniki na jedną przyprawę. Odpowiedź może być związana z miejscem produkcji. Producent z Włocławka zapewne nie znał języka śląskiego. Wszystkie pojemniki posiadają od spodu stempel wytwórni z napisem: Czamański Włocławek 1956.
Pojemniki tego typu były charakterystycznym elementem wyposażenia tradycyjnej kuchni śląskiej.
Darowizna Ewy Rotter-Płóciennik dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 15.03.2005.
Dzban i misa
Numer inwentarzowy: MŻo/979, MŻo/980
Wymiary:
MŻo/979 - Dzban
Wysokość: 30,0 cm
Średnica: 19 cm
MŻo/980 - Misa
Wysokość: 13,0 cm
Średnica (max.): 39,0 cm
Materiał: fajans
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: około 1920 r.
Opis:
Dzbanek (zbonek) koloru kremowego, wykonany jest z fajansu, ma walcowaty korpus lekko zwężający się ku górze, gdzie znajduje się krótki dzióbek ucho biegnie wzdłuż całego korpusu.
W górnej części geometryczne wzory w kolorze zielonym, fioletowym i czarnym.
Dzbanek został wniesiony jako wiano Pani Leopldyny Heliosz z Gogołowej koło Jastrzębia, tuż po ślubie wyprowadziła się do rodzinnej miejscowości męża do Chwałowic.
Dzbanki tego typu były wykorzystywane do przechowywania i nalewania wody do misy.
Misa (waszbret, miska) koloru kremowego, wykonana jest z fajansu, w przekroju okrągła, ornament w górnej części taki jak na dzbanie.
Darowizna Marzeny Kuczery z Rybnika-Chwałowic dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 15.03.2005.
Stolnica
Numer inwentarzowy: MŻo/1000
Wymiary:
Szerokość: 72,0-87,0 cm
Długość: 54,0 cm
Materiał: drewno
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Wykonana z drewna, kształtem przypomina trapez, z trzech stron otoczony listwami.
Współcześnie jak i w tradycyjnej kuchni był używany podczas wałkowania czy też wyrabiania ciasta.
Darowizna Jadwigi Sładek z Żor dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 14.04.2005.
Forma na babę
Numer inwentarzowy: MŻo/1002
Wymiary:
Średnica: 25,5 cm
Wysokość: 13,5 cm
Materiał: kamionka, drut
Technika: wyrób rzemieślniczy garncarski
Pochodzenie: Żory, Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Forma na babkę drożdżową z tak zwanym kominkiem wewnątrz formy, przy uchu widoczne pęknięcie.
Z tego też powodu forma została odrutowana przez druciarza (w I połowie XX w. zawód był powszechnie wykonywany, zanikł w II połowie minionego wieku).
Darowizna Jadwigi Sładek z Żor dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 14.04.2005.
Dzbanek
Numer inwentarzowy: MŻo/1010
Wymiary:
Wysokość: 18,0 cm
Średnica (max.): 11,0 cm
Materiał: fajans
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Dzbanek (zbonek) koloru kremowego, wykonany z porcelitu z pokrywką, uchem i długi dzióbkiem. Brzusiec dzbanka wypukły przechodzący w krótką szyjkę.
Dzbanki tego typu były używane do parzenia herbaty.
Darowizna Jadwigi Sładek z Żor dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 14.04.2005.
Puszka
Numer inwentarzowy: MŻo/1011
Wymiary:
Wysokość: 8,5 cm
Długość: 10,5 cm
Szerokość: 5,0 cm
Głębokość: 7,0 cm
Materiał: blacha
Technika: wyrób fabryczny.
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Blaszana puszka, czerwona o kształcie eliptycznym z motywem czarnych palm i czarnym napisem
„Fuchs. Tofi Śmietankowe. Wyrabiane na specjalnych maszynach podł. oryginalnej angielskiej receptury”.
Po opróżnieniu puszki z cukierków służyła jako pojemnik na sypkie produkty.
Darowizna Jadwigi Sładek z Żor dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 14.04.2005.
Puszka
Numer inwentarzowy: MŻo/1012
Wymiary:
Wysokość: 10,0 cm
Średnica: 6,0 cm
Głębokość: 19,0 cm
Materiał: blacha
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Blaszana puszka, czerwona w kształcie walca z pokrywką (denkiem), z napisem „Kakao Suchard” i motywem psa.
Po opróżnieniu puszki służyła jako pojemnik na sypkie produkty.
Darowizna Jadwigi Sładek z Żor dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 14.04.2005.
Makatka kuchenna
Numer inwentarzowy: MŻo/1014
Wymiary:
Długość: 125,0 cm
Szerokość: 55,0 cm
Materiał: płótno lniane
Technika: krawiecka, wyszywanie
Pochodzenie: Żory, Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Zasłona montowana na drewnianym drążku, zasłaniająca dolna część ławki, na Śląsku popularnie nazywana Ancug kuchynny lub forchang kuchynny.
Pełniła także funkcje dekoracyjne. Na prezentowanym obiekcie wyhaftowane są motywy kwiatowe ściegiem wodnym, obwódka wyhaftowana ściegiem płaskim.
Wykonała Barbara Jankiewicz z Żor.
Darowizna Jadwigi Sładek z Żor dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 14.04.2005.
Makatka kuchenna
Numer inwentarzowy: MŻo/1016
Wymiary:
Długość: 86,0 cm
Szerokość: 65,0 cm
Materiał: płótno lniane
Technika: krawiecka, wyszywanie
Pochodzenie: Żory, Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Zasłona montowana na drewnianym drążku, zasłaniająca dolna część ławki, na Śląsku popularnie nazywana Ancug kuchynny lub forchang kuchynny.
Pełniła także funkcje dekoracyjne. Na prezentowanym obiekcie wyhaftowane są motywy kwiatowe ściegiem wodnym, obwódka wyhaftowana ściegiem płaskim.
Wykonała Barbara Jankiewicz z Żor.
Darowizna Jadwigi Sładek z Żor dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 14.04.2005.
Puszka
Numer inwentarzowy: MŻo/1024
Wymiary:
Wysokość - 24,5 cm
Średnica podstawy - 12,5 cm
Materiał: blacha
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Blaszana puszka, czerwona w kształcie walca z pokrywką (denkiem), z napisem „Zgoda. Fabr. Cukrów”.
Po opróżnieniu puszki służyła jako pojemnik na sypkie produkty.
Darowizna Jana Delowicza z Żor dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 13.04.2005 r.
Maszyna do ziemniaków
Numer inwentarzowy: MŻo/1025
Wymiary:
Średnica: 15,0 cm
Wysokość: 19 cm
Materiał: metal, plastik
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: II połowa XX w.
Opis:
Metalowa maszynka do przecierania ziemniaków, koloru niebieskiego.
Z boku tarczy rączka służąca do dociskania ziemniaków, tarcza trąca poruszana za pomocą korby z plastikowym uchwytem.
Maszynkę w celu jej użycia przykręca się do stołu.
Darowizna Jana Delowicza dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 13.04.2005.
Pojemnik na chleb
Numer inwentarzowy: MŻo/1026
Wymiary:
Wysokość: 13,0 cm
Średnica: 31,5 cm
Głębokość: 9,0 cm
Materiał: metal
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Blaszany, okrągły pojemnik na chleb, na Śląsku popularnie nazywany brotbiksa.
Pojemnik posiada pokrywę i zamek do jej zamykania, jest kolory białego, na wieczku widnieje napis:
„Unser Taglich Brot Gib Uns Heute!”. Pojemniki tego typu były istotnym elementem wyposażenia tradycyjnej kuchni śląskiej.
Darowizna Jana Delowicza dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 13.04.2005.
Pojemniki
Numer inwentarzowy: MŻo/1030/1-6
Wymiary:
MŻo/1030-1-2 pojemniki na produkty spożywcze
Wysokość: 20,0 cm
Szerokość: 11,5 cm
Głębokość: 16,0 cm
MŻo/1030-3-6 pojemniki na przyprawy
Wysokość: 13,0 cm
Szerokość: 6,5 cm
Głębokość: 7,0 cm
Materiał: fajans
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Zestaw pojemników z pokrywkami, większe na produkty spożywcze, mniejsze na przyprawy.
Przód pojemnika zdobiony motywami geometrycznymi i roślinnymi (trzy śliwy z liśćmi na gałązce). Duże pojemniki z przodu mają napis: cukier i kasza.
Mniejsze pojemniki napis: goździki, imbir, kminek, papryka. Wszystkie pojemniki posiadają od spodu stempel wytwórni z napisem: Progres T&A Włocławek 1128.
Pojemniki tego typu były charakterystycznym elementem wyposażenia tradycyjnej kuchni śląskiej.
Darowizna Zespołu Szkół Budowlano-Usługowych z Żor dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 10.08.2005.
Pojemnik na musztardę
Numer inwentarzowy: MŻo/1032 (a-c)
Wymiary:
Wysokość: 5,0 cm (pojemnik)
Średnica: 7,0 cm (pojemnik), 5,0 cm (pokrywka)
Długość łyżeczki: 10,0 cm
Materiał: porcelit
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: II połowa XX w.
Opis:
Mały pojemnik na musztardę z pokrywką i łyżeczką, koloru białego bez zdobień. Obiekty tego typu pojawiły się w kuchni śląskiej w II połowie XX w.
Darowizna Zespołu Szkół Budowlano-Usługowych w Żorach z dnia 10.08.2005.
Pojemnik na przyprawy
Numer inwentarzowy: MŻo/1033
Wymiary:
Wysokość: 6,0 cm
Szerokość: 8,0 cm
Materiał: porcelit
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: II połowa XX w.
Opis:
Zestaw pojemników na przyprawy, składa się z trzech elementów zespolonych w jedną całość: jeden wyższy pojemnik i dwa pojemniki w kształcie miniaturowych miseczek z uszkiem do trzymania. Obiekty tego typu pojawiły się w kuchni śląskiej w II połowie XX w.
Darowizna Zespołu Szkół Budowlano-Usługowych w Żorach z dnia 10.08.2005.
Dzbanek
Numer inwentarzowy: MŻo/1034
Wymiary:
Wysokość: 13,0 cm
Głębokość: 10,0 cm
Materiał: fajans
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Dzbanek na mleko lub śmietanę, koloru kremowego. Brzusiec rozszerza się ku górze, szyjka krótka, szeroka, zakończona dzióbkiem, ucho po przeciwnej stronie. Dzbanek zdobiony motywem kwiatowym z zielonymi obwódką. Obiekty tego typu pojawiły się w kuchni śląskiej w połowie XX w.
Darowizna Zespołu Szkół Budowlano-Usługowych w Żorach z dnia 10.08.2005.
Moździerz
Numer inwentarzowy: MŻo/1038 (a-b)
Wymiary:
Długość: 16,0 cm (tłuczek)
Wysokość: 11,0 cm (moździerz)
Średnica: 11,0 cm (moździerz)
Głębokość: 9,0 cm (moździerz)
Materiał: mosiądz
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Moździerz z tłuczkiem, profilowany wokół trzy poziome linie po bokach dwa uszka.
Darowizna Zespołu Szkół Budowlano-Usługowych w Żorach z dnia 10.08.2005.
Obraz o tematyce sakralnej
Numer inwentarzowy: MŻo/1085
Wymiary:
Szerokość: 21,0 cm
Długość: 28,0 cm
Materiał: drewno, papier, szkło
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Obrazy o tematyce religijnej były najczęściej oleodrukami czyli przedstawieniami naśladującymi obraz olejny, szczególnie popularne były w XIX w, oznaczały się niewielką wartością artystyczną.
Spotykane na Śląsku oleodruki wykonane są najczęściej papierze w technice oleografii lub chromolitografii.
Oleodruki przedstawiające Matkę Boską i Jezusa były bardzo ważnym elementem wystroju tradycyjnego domu śląskiego.
Obraz o tematyce sakralnej
Numer inwentarzowy: MŻo/1086
Wymiary:
Szerokość: 21,0 cm
Długość: 28,0 cm
Materiał: drewno, papier, szkło
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Obrazy o tematyce religijnej były najczęściej oleodrukami czyli przedstawieniami naśladującymi obraz olejny, szczególnie popularne były w XIX w, oznaczały się niewielką wartością artystyczną.
Spotykane na Śląsku oleodruki wykonane są najczęściej papierze w technice oleografii lub chromolitografii.
Oleodruki przedstawiające Matkę Boską i Jezusa były bardzo ważnym elementem wystroju tradycyjnego domu śląskiego.
Zakupiono od mieszkanki Rybnika w roku 2005.
Fotografia ślubna
Numer inwentarzowy: MŻo/1087
Wymiary:
Szerokość: 47,5 cm
Długość: 38,0 cm
Głębokość: 6,0 cm
Materiał: drewno, papier, szkło
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Zdjęcie ślubne (pamiontka ślubno) Leopoldyny Heliosz i jej męża. Panna młoda ubrana na czarno, co może świadczyć o jej wiejskim pochodzeniu (L. Heliosz pochodziła ze wsi Gogołowa, gmina Mszana, powiat Wodzisław), na kobiety ubrane po chłopsku mówiono chłopionki.
Panna młoda ubrana w czarną jaklę z białym kołnierzykiem, na głowie ma wianek, w dłoni trzyma bukiet kwiatów (wianek i kwiaty pokolorowane przez fotografa).
Pan młody ubrany jest w białą koszulę z muszką oraz czarną marynarkę, w klapie butonierka (pokolorowana przez fotografa). Zdjęcie jest przyklejone do brązowej tektury zaszklone i zaramowane.
Zakupiono od mieszkanki Rybnika w roku 2005.
Młynek do kawy
Numer inwentarzowy: MŻo/1091
Wymiary:
Wysokość: 14,0 cm
Szerokość: 7,3 cm
Materiał: drewno, metal
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: II połowa XX w.
Opis:
Ręczny młynek do mielenia ziaren kawy. Drewniany korpus w formie sześcianu z szufladką na zmielona kawę.
W górnej części metalowy mechanizm – w kształcie półkuli – mielący ziarna oraz korba zakończona drewnianą gałką.
Młynki tego typu wyszły z powszechnego użycia w latach 70. XX w. wraz z upowszechnieniem się elektrycznych młynków.
Darowizna Gertrudy Wideńskiej z Rybnika dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 12.09.2005.
Młynek
Numer inwentarzowy: MŻo/1092
Wymiary:
Wysokość: 10,0 cm
Szerokość: 8,0 cm
Materiał: drewno, metal, szkło
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: lata 70. XX w.
Opis:
Ręczny młynek do mielenia ziaren przypraw (np. pieprzu). Szklany korpus w kształcie walca, w dolnej i górnej części niewielka kwadratowa deseczka.
W górnej części metalowy mechanizm – w kształcie półkuli – mielący ziarna oraz korba zakończona drewnianą gałką.
Darowizna Gertrudy Wideńskiej z Rybnika dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 12.09.2005.
Piec kuchenny
Numer inwentarzowy: MŻo/1208
Wymiary:
Wysokość: 71,0 cm
Szerokość: 41,5 (płyta grzewcza)
Długość: 63,0 cm (płyta grzewcza)
Materiał: metal
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: lata 70. XX w.
Opis:
Piec kuchenny wykonany z blachy o odlanych elementów żeliwnych (np. nogi). Boczne ściany pokryte białą emalią.
Po lewej stronie drzwiczki do paleniska, poniżej do popielnika, po prawej stronie piekarnik.
Darowizna Kornelii Zelcer dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 11.05.2007.
Naczynie kamionkowe
Numer inwentarzowy: MŻo/1226
Naczynie kamionkowe
Wymiary:
Wysokość: 17,0 cm
Średnica: 13,0 cm (podstawa)
Materiał: kamionka
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Naczynie kuchenne wykonane z kamionki, koloru brązowego, pokryte szkliwem za wyjątkiem krawędzi wylewu, posiada jedno duże ucho.
Naczynia tego typu na Śląsku były nazywane tzw. bōnclok, , nazwa pochodzi od miasta Bunzlau (Bolesławiec, Dolny Śląsk), gdzie były produkowane.
Służyły one do kiszenia ogórków, kapusty, żuru ale także przechowywania produktów spożywczych np. smalcu (ōmasty).
Prezentowany egzemplarz został wyprodukowany w Bochni (Małopolska).
Darowizna Teresy Cabaj dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 17.05.2007.
Naczynie kamionkowe
Numer inwentarzowy: MŻo/1227
Wymiary:
Średnica: 10,0 cm (podstawa)
Wysokość: 14,0 cm
Materiał: kamionka
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Naczynie kuchenne wykonane z kamionki, koloru brązowego, pokryte szkliwem za wyjątkiem krawędzi wylewu, posiada jedno duże ucho.
Naczynia tego typu na Śląsku były nazywane tzw. bōnclok, nazwa pochodzi od miasta Bunzlau (Bolesławiec, Dolny Śląsk), gdzie były produkowane.
Służyły one do kiszenia ogórków, kapusty, żuru ale także przechowywania produktów spożywczych np. smalcu (ōmasty).
Prezentowany egzemplarz został wyprodukowany w Bochni (Małopolska).
Darowizna Teresy Cabaj dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 17.05.2007.
Forma na babkę
Numer inwentarzowy: MŻo/1231
Wymiary:
Średnica: 19 cm
Wysokość: 10 cm
Materiał: blacha, emalia
Technika:
Pochodzenie: Żory, Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Blaszana, emaliowana forma koloru białego z granatowym obramowaniem.
Służyła do wypieku babki w domowych piecach kuchennych.
Darowizna Teresy Cabaj dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 17.05.2007.
Obraz o tematyce sakralnej
Numer inwentarzowy: MŻo/1235
Wymiary:
Szerokość: 42,5 cm
Długość: 54,5 cm
Materiał: drewno, papier, szkło
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Obrazy o tematyce religijnej były najczęściej oleodrukami czyli przedstawieniami naśladującymi obraz olejny, szczególnie popularne były w XIX w, oznaczały się niewielką wartością artystyczną.
Spotykane na Śląsku oleodruki wykonane są najczęściej papierze w technice oleografii lub chromolitografii.
Prezentowany obraz przedstawia scenę rodzinnej modlitwy przed posiłkiem opatrzonej napisem w języku niemieckiem: Komm Herr Jezus sie unser Gast.
Darowizna Teresy Cabaj dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 17.05.2007.
Szafka
Numer inwentarzowy: MŻo/1236
Wymiary:
Wysokość: 150,0 cm
Szerokość: 72,0 cm
Głębokość: 50,0 cm
Materiał: drewno
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Drewniana szafka, pomalowana białym lakierem, jednodrzwiowa, zamykana na kluczyk z dwoma otworami wentylacyjnymi.
Szafki tego typu zazwyczaj stały w kuchni lub sieni, służyły do przechowywania sypkich produktów spożywczych, np.: mąka, kasze, sól, cukier itp.
Darowizna Teresy Cabaj dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 17.05.2007.
Pamiątka ślubna
Numer inwentarzowy: MŻo/1241
Wymiary:
Szerokość: 47,5 cm
Długość: 38,0 cm
Głębokość: 6,0 cm
Materiał: drewno, szkło
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Pamiątka ślubna, obramowana, upamiętniająca zaślubiny Roberta i Agnieszki Zmarzły, z domu Chmiel.
Zaślubiny miały miejsce w Żorach, w kościele farnym pod wezwaniem śś. Filipa i Jakuba w dniu 30 kwietnia 1934 roku.
Zestaw widelców
Numer inwentarzowy: MŻo/1315/1/a-f
Wymiary:
Szerokość: 2,2-2,6 cm
Długość: 5,2-5,5 cm
Materiał: stal nierdzewna
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: lata 1918-39
Opis:
Komplet sztućców składający się z 6 widelców obiadowych, 6 widelczyków deserowych i 6 łyżek stołowych z lat 1918-1939. Na drążku widelców wygrawerowana została nazwa firmy Aalacca oraz owalny emblemat z wizerunkiem koła młyńskiego (?). Widelce posiadają zdobienia na wierzchniej części drążka zakończonego łagodnym szpicem w postaci obramowania złożonego z ciągu niewielkich kulek. Jeden z widelców pochodzi z innego kompletu, posiada te same zdobienia, jednakże zakończenie drążka jest półokrągłe.
Na zewnętrznej stronie posiada jedynie nieczytelny, owalny emblemat firmowy.
Zakupione przez Muzeum Miejskie w Żorach w 2009 roku.
Zestaw widelczyków
Numer inwentarzowy: MŻo/1315/2/a-f
Wymiary:
Szerokość: 2,2-2,6 cm
Długość: 5,2-5,5 cm
Materiał: stal nierdzewna
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: lata 1918-39
Opis:
Komplet sztućców składający się z 6 widelców obiadowych, 6 widelczyków deserowych i 6 łyżek stołowych z lat 1918-1939. Na drążku widelczyków deserowych wygrawerowana została nazwa firmy Fosto-Alpacca.
Widelczyki posiadają zdobienia na obu stronach drążka zakończonego łagodnym szpicem w postaci obramowania złożonego z ciągu niewielkich kulek. Każdy z widelczyków posiada trzy zęby, lewy jest dwukrotnie szerszy od pozostałych, zwęża się gwałtownie ku górze, zakańczając nieostrym szpicem.
Zakupione przez Muzeum Miejskie w Żorach w 2009 roku.
Zestaw łyżek
Numer inwentarzowy: MŻo/1315/3/a-f
Wymiary:
Szerokość: 2,1-4,1 cm
Długość: 20,5 cm
Materiał: stal nierdzewna
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: lata 1918-39
Opis:
Komplet sztućców składający się z 6 widelców obiadowych, 6 widelczyków deserowych i 6 łyżek stołowych z lat 1918-1939. Na drążku łyżek wygrawerowana została nazwa firmy Alpacca oraz owalny emblemat z wizerunkiem latarni morskiej/baszty (?).
Posiadają zdobienia na wierzchniej części drążka zakończonego łagodnym szpicem w postaci obramowania złożonego z ciągu niewielkich kulek.
Zakupione przez Muzeum Miejskie w Żorach w 2009 roku.
Filiżanki
Numer inwentarzowy: MŻo/1316 (a-f)
Wymiary
Wysokość: 5,5 cm
Głębokość: 4,9 cm
Średnica: 8,3 cm
Materiał: porcelana
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Komplet sześciu porcelanowych filiżanek koloru écru. Filiżanki posiadają zdobienia w postaci sześciu różnokolorowych kwiatów w kolorze błękitu, granatu, żółci, fioletu oraz rdzawej czerwieni.
Powyżej kwiatów znajduje się tłoczony ornament wyglądem przypominający sznur. Nad tłoczeniem znajduje się pasek w kolorze zieleni.
Na spodzie filiżanek znajduje się emblemat oraz nazwa „Giesche” w kolorze khaki. Poniżej emblematu znajduje się numer seryjny rdzawego koloru.
Zakupione przez Muzeum Miejskie w Żorach w 2009 roku.
Kredens kuchenny
Numer inwentarzowy: MŻo/1377-1
Wymiary:
Wysokość: 175,0 cm
Szerokość: 173,0 cm
Długość: 57,0 cm
Materiał: drewno, szkło
Technika: stolarska, wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Niedobczyce, Górny Śląsk
Datacja: 1930-35
Opis:
Meble zakupione w komplecie zawierającym kredens z nadstawką, stół oraz cztery krzesła.
Drewniany kredens z nadstawką (byfyj) wykonany według projektu Alfreda Karwota z Niedobczyc przez Emila Czernego, stolarza z Niedobczyc.
Oddany w stanie surowym, następnie pomalowany biało-kremową farbą olejną przez Alfreda Karwota, który z zawodu był malarzem.
Szyby zostały wstawione również przez A. Karwota. Zamówiony i wykonany w latach 1930-35 tuż po zawarciu związku małżeńskiego przez Marię i Alfreda Karwot.
Kredens koloru kremowego posiada nadstawkę w skład, której wchodzą trzy szafki z frontową częścią posiadającą szyby, w środku każda z nich posiada półkę po środku, dwie szafki boczne posiadają frontowe drzwiczki z pełnego drewna.
Dolna część kredensu posiada pięć szuflad koloru seledynowego z metalowymi rączkami do otwierania, oraz trzy szafki zamykane na zamki z kluczem.
Mebel posiada metalowe okucia wokół zamków. Charakterystyczne dla przedmiotu są czerwone otoczki wokół szklanych frontów szafek. Po środku części dolnej istnieje szafka do przechowywania produktów sypkich z wywietrznikiem.
Zakupiono od ostatniego użytkownika, mieszkańca Rybnika w roku 2013.
Stół kuchenny
Numer inwentarzowy: MŻo/1377-2
Wymiary:
Wysokość: 81,0 cm
Szerokość: 121,0 cm
Długość: 79,0 cm
Materiał: drewno
Technika: wyrób stolarski, rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Meble zakupione w komplecie zawierającym kredens z nadstawką, stół oraz cztery krzesła. Zestaw wykonany według projektu Alfreda Karwota z Niedobczyc przez Emila Czernego, stolarza z Niedobczyc.
Oddany w stanie surowym, następnie pomalowany farbą olejną przez Alfreda Karwota, który z zawodu był malarzem.
Zamówiony i wykonany w latach 1930-1935 tuż po zawarciu związku małżeńskiego przez Marię i Alfreda Karwot.
Stół (stoł) koloru kremowego, z frontowej strony posiada szufladę koloru seledynowego w której znajdują się przegródki prawdopodobnie na sztućce.
Nogi stołu wykonane z litego, grubego drewna, stół jest masywny i stabilny. Blat stołu jest zdejmowany, może funkcjonować jako osobna część, rant stołu obity jest listewką w kolorze naturalnej struktury drewna.
Krzesła (stołki) podobnie jak stół są koloru kremowego, wykonane z litego grubego drewna. Siedzisko pokryte ceratą i obite listewkami naturalnego koloru drewna.
Zakupiono od ostatniego użytkownika, mieszkańca Rybnika w roku 2013.
Krzesła kuchenne
Numer inwentarzowy: MŻo/1377/3-6
Wymiary:
Wysokość: 81,0 cm
Szerokość: 46,0 cm (siedzisko)
Długość: 43,0 cm (siedzisko)
Materiał: drewno
Technika: wyrób stolarski, rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Meble zakupione w komplecie zawierającym kredens z nadstawką, stół oraz cztery krzesła. Zestaw wykonany według projektu Alfreda Karwota z Niedobczyc przez Emila Czernego, stolarza z Niedobczyc.
Oddany w stanie surowym, następnie pomalowany farbą olejną przez Alfreda Karwota, który z zawodu był malarzem.
Zamówiony i wykonany w latach 1930-1935 tuż po zawarciu związku małżeńskiego przez Marię i Alfreda Karwot.
Stół (stoł) koloru kremowego, z frontowej strony posiada szufladę koloru seledynowego w której znajdują się przegródki prawdopodobnie na sztućce.
Nogi stołu wykonane z litego, grubego drewna, stół jest masywny i stabilny. Blat stołu jest zdejmowany, może funkcjonować jako osobna część, rant stołu obity jest listewką w kolorze naturalnej struktury drewna.
Krzesła (stołki) podobnie jak stół są koloru kremowego, wykonane z litego grubego drewna. Siedzisko pokryte ceratą i obite listewkami naturalnego koloru drewna.
Zakupiono od ostatniego użytkownika, mieszkańca Rybnika w roku 2013.
Balia do kąpieli
Numer inwentarzowy: MŻo/1382
Wymiary:
Długość: 90,0 cm
Wysokość: 22,0 cm
Szerokość: 43,0 cm
Materiał: blacha ocynkowana
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Warmia i Mazury
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Balia wykonana została z blachy ocynkowanej, posiada dwa uchwyty. Wykorzystywana była nie tylko do kąpieli ale także do robienia prania.
Wodę do kąpieli zagrzewano na piecu albo wolnostojącym palenisku. Często używana była na zewnątrz domostwa.
Zakupiona za pośrednictwem portalu aukcyjnego Allegro z terenu województwa Warmińsko-Mazurskiego w 2015 roku.
Pułapka na myszy
Numer inwentarzowy: Mżo/804
Wymiary:
Wysokość - 13.5 cm
Długość - 8 cm
Szerokość - 13.5 cm
Materiał: drewno, drut
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis: Pułapka na myszy wykonana z drewnianej podstawki i drucianej klatki. Pułapka posiada metalowe drzwiczki zatrzaskujące się za pomocą sprężyny. Konstrukcja własna wykonana przez (nieznanego) użytkownika.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik). Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Separator (centryfuga)
Numer inwentarzowy: MŻo/640
Wymiary:
Wysokość - 33 cm
Długość - 31 cm (średnica miski)
Materiał: metal, drewno
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Separator: urządzenie znane także pod nazwą cyntryfuga bądź odciągarka - składająca się z metalowej misy, dwóch metalowych lejków, korby z drewnianą rączką oraz z żelazną podporą i dorobioną drewnianą podstawą. Separator służy do oddzielenia śmietany od mleka.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik). Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Sierp
Numer inwentarzowy: MŻo/1089
Wymiary:
Długość - 13 cm (rękojeść)
Materiał: drewno, żelazo
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Chwałowice, Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Sierp, proste, popularne narzędzie rolnicze, uważane za najstarsze z ręcznych narzędzi rolniczych, najczęściej używane do prac żniwnych. Zbudowane jest z ostrza o silnie zakrzywionym, elipsoidalnym kształcie i drewnianej rękojeści. Pierwotnie używany do ścinania zbóż, później do robienia snopków (ubiyranio). Był także używany do ścinania traw w miejscach, gdzie trudno to było czynić kosą.
Zakup od mieszkanki Chwałowic z dnia 21.09.2005.
Wałek drewniany do maglownicy
Numer inwentarzowy: MŻo/647
Wymiary:
Długość - 63 cm
Materiał: drewno
Technika: ciesielska
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Drewniany wałek stanowi część składowa maglownicy. Jest jednym z dwóch wałków przez które przetaczana jest tkanina.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik). Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Buty do piłki nożnej
Numer inwentarzowy: MŻo/860/a-b
Wymiary:
Szerokość -10 cm
Długość - 27 cm
Głębokość - 8 cm
Materiał: skóra
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: II połowa XX w.
Opis:
Buty do piłki nożnej, mocno wyeksploatowane. Skórzane, wiązane za pomocą białych sznurowadeł. Podeszwy wymieniane, przeszywane, dodane korki (sztole) przymocowane za pomocą gwoździ.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik). Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Łyżwy z butami
Numer inwentarzowy: MŻo/998/a-c
Wymiary:
Długość - 27 cm
Materiał: skóra, metal
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Prezentowany eksponat składa się z dwóch przedmiotów: butów zimowych podbitych grubą taśmą górniczą i dokręconych do nich – za pomocą kluczyka (lajerka) – łyżew. Łyżwy z butami były dostępne (ze względu na cenę) niewielkiej liczbie dzieci, dlatego często się nimi wymieniano. Najczęściej korzystało się z nich na zamarzniętych okolicznych stawach.
Darowizna Jadwigi Sładek z Żor dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 14.04.2005.
Foremka na masło
Numer inwentarzowy: MŻo/1031
Wymiary:
Średnica - 11.5 cm
Wysokość - 6 cm
Materiał: drewno
Technika: snycerska
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Drewniana, okrągła forma na masło w kształcie kielicha na okrągłej krótkiej stopce. Wewnątrz żłobiona, ornament przypomina muszlę małży w promienistym układzie. Przez środek przechodzi pęknięcie, wskutek czego została wzmocniona śrubami. Formy tego typu służyły do kształtowania osełek masła, dodatkowo ozdobionych oryginalnym ornamentem, każda sprzedawczyni miała kilka wzorów aby uatrakcyjnić swój asortyment towaru.
Darowizna Zespołu Szkół Budowlano-Usługowych w Żorach z dnia 10.08.2005.
Forma na masło
Numer inwentarzowy: MŻo/128
Wymiary:
Szerokość – 10 cm
Głębokość – 16,5 cm
Głębokość wydrążenia – 3,5 cm
Materiał: drewno
Technika: snycerska
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Drewniana, prostokąta forma na masło, wyżłobiona w drewnie lipowym. Na bokach po żłobieniach widać paski, na dnie formy wyżłobione wzory kwiatowe i ząbkowanie wzdłuż na bokach w podstawie żłobienia w kształcie ćwierćwałka. Na jednym z boków nieczytelne ślady po napisie. Formy tego typu służyły do kształtowania osełek masła, dodatkowo ozdobionych oryginalnym ornamentem, każda sprzedawczyni miała kilka wzorów aby uatrakcyjnić swój asortyment towaru.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik). Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Plecionka
Numer inwentarzowy: MŻo/983
Wymiary:
Wysokość - 11 cm
Długość – 37 cm (średnica plecionki)
Materiał: słoma
Technika: technika żeberkowo-krzyżowa
Pochodzenie: Gogołowa, Górny Śląsk
Datacja: ok. 1940 r.
Opis:
Plecionka, koszyk okrągły, wykonany ze słomy najprostszą i najbardziej rozpowszechnioną techniką żeberkowo-krzyżową, pozbawiony jakichkolwiek zamierzonych zdobień. Na Śląsku zwany kobiołka, służył jako koszyk na produkty spożywcze. Ostatni użytkownik mieszkał w Gogołowej (gmina Mszana, powiat Wodzisław).
Darowizna Marzeny Kuczery z Rybnika-Chwałowic dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 15.03.2005.
Plecionka
Numer inwentarzowy: MŻo/130
Wymiary:
Wysokość - 11 cm
Długość – 37 cm (średnica plecionki)
Materiał: słoma
Technika: technika żeberkowo-krzyżowa
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Plecionka, koszyk okrągły, wykonany ze słomy najprostszą i najbardziej rozpowszechnioną techniką żeberkowo-krzyżową, pozbawiony jakichkolwiek zamierzonych zdobień. Na Śląsku zwany kobiołka, służył jako koszyk na produkty spożywcze
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik). Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Przetak
Numer inwentarzowy: MŻo/131
Wymiary:
Wysokość - 9.5 cm
Długość – 32 cm (średnica przetaka)
Materiał: Drewno, siatka z końskiego włosia
Technika: ciesielsko – tkacka
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: II połowa XX w.
Opis:
Przetak jest rodzajem dużego okrągłego sita, służącego do ręcznego oddzielania od siebie małych i większych obiektów lub do oddzielania obiektów stałych od płynów. pokazywany przetak wykorzystywany był do przesiewania mąki (usuwania zanieczyszczeń), wykonany z cienkiego pasma drewna i gęstego sita z końskiego włosia.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik). Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Szatkownica
Numer inwentarzowy: MŻo/1051/a-b
Wymiary:
Wysokość - 120 cm
Szerokość - 26.5 cm
Materiał: drewno, metal
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Żory, Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Szatkownica składa się z drewnianej, podłużnej deska oraz ruchomej skrzynki. Deska na jednym z końców posiada po obu stronach charakterystyczne wcięcia. Przez środek szatkownicy przechodzi pięć ukośnych ostrzy. Dodatkowo zamontowane zostały dwie prowadnice w celu poruszania skrzynką na kapustę, która została wykonana z czterech profilowanych desek. Szatkownice tego typu służyły do szatkowania kapusty.
Darowizna Barbary Kieczki z Żor dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 10.08.2005.
Tara
Numer inwentarzowy: MŻo/1404
Wymiary:
Wysokość - 60 cm (maks.)
Szerokość - 40 cm (maks.)
Materiał: blacha ocynkowana, drewno
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Tara wykonana jest z pofałdowanej blachy, obudowana drewnianą ramą. Narzędzie wykorzystywane do prania odzieży. Zazwyczaj umieszczana była na brzegu balii wypełnionej wodą lub trzymana przez osobę piorącą nad brzegiem rzeki. Pranie odbywa się poprzez przesuwanie namoczonej bielizny po powierzchni tary.
Zakupiono od ostatniej użytkowniczki dnia 18.11.2014.
Topór ciesielski
Numer inwentarzowy: MŻo/1307
Wymiary:
Długość – 55 cm
Materiał: drewno, metal
Technika: ciesielska
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Topór ciesielski z drewnianą rękojeścią. Ostrze lekko wygięte z jedną stronę z widocznymi śladami ostrzenia. Ostrze zostało nasadzone na drewnianą rękojeść oraz przymocowane dodatkowo stalowym gwoździem. Przy rękojeści w otworze znajdują się dwa drewniane kliny.
Obiekt został zakupiony od mieszkańca Żor dnia 28.12.2009.
Chomąto
Numer inwentarzowy: MŻo/1045
Wymiary:
Wysokość - 63 cm
Materiał: drewno, tkanina
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Chomąto jest rodzajem jarzma używanego do zaprzęgania zwierząt pociągowych (do wozu, pługa, itp.), pozwala na równomierne rozłożenie obciążenia dookoła karku zwierzęcia a tym samym lepszego wykorzystania siły zwierzęcia.
Prezentowane chomąto jest przeznaczone dla wołu, wykonane jest z dwóch grubych kawałków drewna. Profilowane i połączone na jednym z końców dwoma metalowymi płaskimi prętami a na drugim końcu przy jednej z belek wisi skórzany pasek, obydwie belki od wewnętrznej strony obite grubą tkaniną, a wypełnienie tego stanowią trociny.
Darowizna Zespołu Szkół Budowlano-Usługowych w Żorach z dnia 10.08.2005.
Warzecha do prania
Numer inwentarzowy: Mżo/639
Wymiary:
Długość – 66 cm
Materiał: drewno
Technika: ciesielska
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Długa, wąska drewniana warzecha służyła do mieszania gotującego prania w kastrolu czyli w kotle do gotowania bielizny. Stanowiła wyposażenie każdego śląskiego domu.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik). Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Chodzik
Wymiary:
Wysokość – 43 cm
Długość – 51 cm
Szerokość – 42 cm
Średnica otworu (owal) - 27 - 29 cm
Materiał: drewno
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Chodzik wykonany jest z drewna, górna część (blat) z desek, cztery nogi z samorodnych patyków. Według kolekcjonera był to chodzik dla dzieci uczących się chodzić. Podkreślał, że sprzęt ten nie służył jako siedzisko, szczególnie dla dorosłych, słabe nogi nie utrzymałyby dużego ciężaru. Dziecko wkładano do otworu, kiedy stało trzymało się blatu chroniąc się przed upadkiem. Według niektórych źródeł sprzęty tego typu mogły również służyć jako podstawka pod miednicę.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik). Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Gąsior na wino
Numer inwentarzowy: MŻo/638
Wymiary:
Wysokość – 46 cm
Materiał: Szkło, wiklina
Technika: Wyrób fabryczny.
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Szklany gąsior oprawiony w wiklinie o pojemności 10 litrów. Wąska szyjka gąsiora prowadzi w kulisty brzusiec, w dolnej części brzuśca lekkie zwężenie, okrągłe dno. Wiklinowa, ozdobna oprawa wykonana została za pomocą techniki żeberkowo-krzyżowej, ucho gąsiora zostało splecione. Gąsiory tego typu służyły do przechowywania wina owocowego własnej produkcji.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik). Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Puszka
Numer inwentarzowy: MŻo/1013
Wymiary:
Wysokość - 20 cm
Średnica - 20 cm
Materiał: blacha
Technika: wyrób fabryczny.
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Blaszana, okrągła puszka z pokrywka w kolorach czerwonym i żółtym z widocznym napisem: MAGGI FLEISCHBRŰH – WŰRFEL INHALT: 1200 WŰRFEL. Pojemniki tego typu wykorzystywane były w kuchni. Prezentowany obiekt służył do przechowywania produktów sypkich.
Darowizna Jadwigi Sładek z Żor dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 14.04.2005.
Przyrząd do zdejmowania butów
Numer inwentarzowy: MŻo/184
Wymiary:
Wysokość - 11 cm
Szerokość - 15 cm
Długość - 50 cm
Materiał: drewno
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Przyrząd do zdejmowania butów bez schylania, na Śląsku zwany jest sebuwacz. Prezentowany egzemplarz wykonany jest z drewna dębowego. Podstawowa jego część składa się deski rozszerzającej się w górnej części, tam też znajduje się wycięcie służące do włożenie tylnej części buta (nopiyntka) celem jego zdjęcia. Część dolna spierała się na podłodze, aby sebuwacz użyć należało ją nadepnąć jedną nogą a drugą włożyć we wspomniane wycięcie. Druga część sebuwacza była uniesiona lekko ku górze dzięki dwom kołkom wbitym do deski. Prawdopodobnie pierwsze sebuwacze wykonane były z rogów zwierząt domowych.
Na Górnym Śląsku sebuwaczami określano nie tylko przedmioty służące do zdejmowania butów ale także do zakładania butów.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik). Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Makutra
Numer inwentarzowy: MŻo/1452
Wymiary:
Wysokość – 13 cm
Średnica – 29 cm (góra)
Średnica – 17 cm (podstawa)
Materiał: glinka
Technika: produkt fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Makutra to najczęściej ciężka (duży ciężar ułatwiał ucieranie), gliniana misa o porowatej powierzchni wewnętrznej, przy pomocy specjalnej, zazwyczaj drewnianej pałki o kulistym zakończeniu uciera się w niej różne produkty spożywcze.
Zakup od mieszkanki Żor z 2015.
Miara
Numer inwentarzowy: Mżo/651
Wymiary:
Wysokość - 9,5 cm
Średnica - 13 cm
Głębokość – 8,5 cm
Materiał: drewno, metal
Technika: bednarska
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Miara o pojemności 1 litra, wykonana z metalowych taśm i cienkich pasm drewna, ciętych ośnikiem.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik). Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Garnek
Numer inwentarzowy: MŻo/818
Wymiary:
Wysokość - 67 mm
Szerokość - 98 mm
Materiał: żeliwo
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Żeliwne naczynie, garnek z dwoma uchami, brzusiec wypukły, ku górze zwężony z wyraźnym wylewem. Na Śląsku zwany kastrol lub garniec. Naczynia tego typu wykorzystywane były do gotowania (m.in. ziemniaków).
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik). Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Waga
Numer inwentarzowy: MŻo/1052
Wymiary:
Wysokość – 20 cm
Szerokość – 10 cm
Długość – 45 cm
Średnica talerza – 19 cm
Materiał: metal, plastik
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Waga sklepowa, żelazna, pomalowana na zielono, z dwoma plastikowymi talerzami z czego jeden talerz pęknięty. Posiadany przez Muzeum egzemplarz pokryty jest rdzą, ma liczne odpryśnięcia farby.
Darowizna Barbary Kieczki z Żor dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 10.08.2005.
Kropielniczka naścienna
Numer inwentarzowy: MŻo/991
Wymiary:
Wysokość – 10 cm
Szerokość - 5,5 cm
Materiał: metal
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Kropielniczki tego typu nazywane były na Górnym Śląsku żegnaczka. Składa się z niewielkiej niecki na wodę święconą powyżej, której znajduje się płaskorzeźba przedstawiającą upadek Jezusa pod krzyżem. Przybita była do ściany w pobliżu drzwi, tak aby wchodzą lub wychodząc można się było przeżegnać.
Darowizna Marzeny Kuczery z Rybnika-Chwałowic dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 15.03.2005.
Szczypce do prania
Numer inwentarzowy: MŻo/1233
Wymiary:
Długość - 45 cm
Materiał: drewno, metal
Technika: stolarska, wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Drewniane szczypce składają się z dwóch drewnianych listew o prostokątnym przekroju połączonych sprężystym drutem. Wykorzystywane były do obracania tkanin (pościel, bielizna) w czasie gotowania w dużych blaszanych naczyniach.
Beczka
Numer inwentarzowy: MŻo/1379
Wymiary:
Średnica u podstawy - 38 cm
Średnica u góry - 38 cm
Wysokość - 55 cm
Materiał: drewno, metal
Technika: bednarska
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Beczka została zrobiona z drewnianych klepek, spiętych trzema metalowymi obręczami (na górze, na dole oraz na wysokości 2/3). Wykonana prawdopodobnie na przełomie lat 30/40 XX wieku dla The Harris Abattoire Company, firmę, która działała w Toronto (Kanada) od 1870 roku. Pierwotnie służyła do przechowywania smalcu o czym świadczy napis na spodzie beczki: Pure Lard. Przypuszczalnie trafiła do Polski w latach 1943-46 w ramach pomocy międzynarodowej organizacji UNRRA świadczącej pomoc materialną dla krajów zniszczonych w czasie drugiej wojnie światowej.
Zakupiono w galerii „Pod manekinem” w Rybniku dnia 21.06.2013.
Pralka
Numer inwentarzowy: MŻo/152/a-b
Wymiary:
Wysokość – 112 cm
Szerokość – 80 cm
Głębokość - 46 cm
Materiał: drewno, blacha ocynkowana
Technika: stolarska, wyrób fabryczny – część blaszana.
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Pralka drewniana ręczna czworoboczna, bęben wykonany z blachy ocynkowanej, fornirowanej. W górnej części pralki znajduje się drewniana część ruchoma z długą rękojeścią. Oryginalny część uległa uszkodzeniu, odtworzył ją kolekcjoner A. Buchta. Osoba piorąca poruszała energicznie rękojeścią części ruchomej w prawo i lewo powodując przesuwanie się pranych tkanin między bębnem i częścią ruchomą. Pralka stoi na czterech nogach, które zostały przytwierdzone wkrętami do drewna.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik). Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Grabie
Numer inwentarzowy: MŻo/1378
Wymiary:
Wysokość - 170 cm
Długość – 55 cm
Długość „zębów” – 9-10 cm
Materiał: drewno
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Grabie to jedno z najpopularniejszych narzędzi stosowanych w rolnictwie (np. żniwa, sianokosy, itp.) i ogrodnictwie. Wykonane z drewnianej beleczki o przekroju kwadratowym, w której osadzone są „zęby” (drewniane patyczki) oraz długiego styliska. Prezentowany obiekt ma 11 zębów oraz samorodne stylisko z naturalna patyna świadczącą o długotrwałym użytkowaniu, są typowymi grabiami stosowanymi w rolnictwie
Zakupiono w galerii „Pod manekinem” w Rybniku dnia 21.06.2013.
Szufla do zboża
Numer inwentarzowy: MŻo/986
Wymiary:
Długość - 132 cm
Szerokość - 22 cm
Materiał: drewno
Technika: ciesielska
Pochodzenie: Chwałowice, Górny Śląsk
Datacja: około 1940 r.
Opis:
Drewniana szufla do zboża została wykonana przez użytkownika, służyła do przesypywania zboża z jednego miejsca na drugie. Ma długie stylisko i wyżłobioną w drewnie część pracującą. Na Śląsku nazywana łopatą do zboża.
Darowizna Marzeny Kuczery z Rybnika-Chwałowic dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 15.03.2005.
Cep
Numer inwentarzowy: MŻo/126
Wymiary:
Długość – 140 cm (dzierżak), 50 cm (bijak)
Materiał: drewno, rzemień
Technika: ciesielska
Pochodzenie: Jastrzębie-Borynia, Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Cep dwudzielny jest złożony z dwu drewnianych drążków dzierżaka i bijaka połączone są drewnianymi pałączkami i skórzanym pasem. Cep służył do młócenia zbóż. Praca polegała na uderzaniu całą długością krótszego kija (bijaka) o rozsypane na podłożu zboże. W ten sposób można było otrzymać ziarno i prostą słomę, która nadawała się robienia strzech, w XX w. zostały wyparte przez omłot mechaniczny. Cep zaliczany jest do jednych z najprostszych i najstarszych narzędzi rolniczych używany w różnych kulturach.
Obiekt zakupiono od mieszkańca Boryni dnia 30.07.2002.
Pas do polerowania brzytwy
Numer inwentarzowy: MŻo/1234
Wymiary:
Wysokość – 5,5 cm
Długość – 38 cm
Szerokość – 4 cm
Długość – 11,5 cm (rękojeść)
Materiał: drewno, skóra
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Przed każdym użyciem brzytwę należy wypolerować, celem tej czynności jest wygładzenie powierzchni krawędzi tnącej, która ulega drobnym uszkodzeniom po każdym goleniu oraz usunięcie zalążków rdzy. Do polerowania służy pas skórzany lub parciany, najpopularniejszym modelem jest pas giętki swobodnie zwisający, aby go użyć należy go zamocować do stabilnego zaczepu. Drugim rodzajem są tak zwane pasy sztywne ze względu na kształt zwane też wiosełkami, ich zaletą jest brak konieczności znalezienia punktu zaczepienia.
Prezentowany obiekt należy do drugiego rodzaju pasów, wykonany jest z drewna, posiada rękojeść ze sznurkiem. Zasadnicza część kształtem przypomina dwa połączone wiosła, na których znajduje się skórzany pas.
Darowizna Teresy Cabaj dla Muzeum Miejskiego w Żorach z dnia 17.05.2007.
Maszynka do mielenia
Numer inwentarzowy:
Wymiary:
Wysokość – 130 cm (ze stołem)
Długość – 67 cm
Szerokość – 60 cm
Materiał: drewno, metal
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Metalowa maszynka do mielenia maku przytwierdzona śrubami do drewnianego stołu. Ostatnim użytkownikiem była rodzina Labus z Bąkowa.
Darowizna Patrycji Labus dla Muzeum Miejskiego w Żorach.
Sanki
Numer inwentarzowy: MŻo/747
Wymiary:
Długość - 63 cm
Szerokość - 36 cm
Wysokość - 21 cm
Materiał: drewno, blacha
Technika: stolarska
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Drewniane sanki składają się z dwóch płóz, siedzenia zbite z czterech desek, wsparte na płozach za pomocą czterech pionowych kloców. Przód płóz wygięty do przodu, spody płóz obite blachą. Do sanek przywiązany jest sznur. Sanki otrzymywały często dzieci jako prezent pod choinkę, dla wielu były jedynym sprzętem sportowym dostępnym w porze zimowej.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik). Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Koryto
Wymiary:
Wysokość – 230 cm
Szerokość – 60 cm
Głębokość – 40 cm
Materiał: drewno
Technika: ciesielska
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Drewniane koryto wykonane z jednego pnia drzewa, po obu stronach po dwa uchwyty (hynkle), pęknięcia w górnej części krawędzi zabezpieczone blachą. Koryto było wykorzystywane przy świniobiciu do parzenia świni gorącą wodą celem usunięcia szczeciny.
Pozyskano od ostatniego użytkownika, mieszkańca Rownia posiadającego gospodarstwo rolne.
Szafa do przechowywania wędzonek
Numer inwentarzowy: MŻo/102
Wymiary:
Wysokość - 193,5 cm
Szerokość - 46 cm
Głębokość - 43 cm
Długość - 92,5 cm
Materiał: Drewno dębowe.
Technika: Technika ciesielska.
Pochodzenie: Krzyżowice, Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Szafa do wędzonek (szpyrczok) z szerokich, surowych desek podwójnie składanych, zbijane kutymi hacelami. We wnętrzu szafy dwie grube listwy: jedna na wysokości 15 cm od góry, druga na wysokości 80 cm od góry z drewnianymi kołkami służącymi do zawieszania wędlin. W górnej listwie zachował się jeden wałek, widać otwory na dwa pozostałe wałki, ponad to w listwy wbite zostały cztery gwoździe. W dolnej listwie są dwa wałki brak jednego. W ściany wbite liczne gwoździe współczesne szpyrczokowi. Drzwi wykonane z litej deski o szerokości 40 cm, nie zachował się zamek, po którym widać wyżłobione dziury, zamykane na skobel, osadzone na wysokości 30 cm, od podłoża oddziela deska progowa. Boki szafy wykonane z jednej litej deski posiadają liczne spękania. W koronie szpyrczoka cztery hacele wystające na odległość 3.5 cm każdy. Ostatni właściciel zwracał uwagę na grubość desek z jakich został wykonany szpyrczok. Uważał, że do jego wykonania użyto tak grubych desek aby dzieci nie podkradały żywności (głównie wędzonek) jaka była tam przechowywana. Szpyrczok przeciwstawiał szafom na ubrania, które były wykonane z cienkich desek, w jego odczuciu żywność była cenniejsza niż odzież.
Obiekt zakupiono od mieszkańca Krzyżowic (gmina Pawłowice, powiat Pszczyna), ostatniego użytkownika, dla Miejskiego Ośrodka Kultury w Żorach w związku z organizowaną wystawą z okazji 725-lecie miasta. Później uchwałą Zarządu Miasta z dnia 17.01.2001 przekazana dla utworzonego Muzeum Miejskiego.
Nosidło
Numer inwentarzowy: MŻo/108
Wymiary:
Długość - cm
Materiał: drewno, metal
Technika: stolarska, wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Rowień-Żory, Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Nosidło, służyło do noszenia ciężarów, najczęściej wiader z wodą. Prezentowany obiekt wykonany jest z drewna i żelaza, ma kształt pałąkowatej belki z wycięciem na szyję zakładanej na ramiona, po obu stronach żelazne łańcuszki zakończone hakiem. Na haki symetrycznie zaczepiano dwa pojemniki o zbliżonej wadze dzięki czemu nosidło zachowywało równowagę.
Obiekt zakupiono w Rowniu-Żorach od ostatniego użytkownika dla Miejskiego Ośrodka Kultury w Żorach w związku z organizowaną wystawą z okazji 725-lecie miasta. Później uchwałą Zarządu Miasta z dnia 17.01.2001 przekazana dla utworzonego Muzeum Miejskiego.
Magiel
Numer inwentarzowy: MŻo/1198
Wymiary:
Wysokość – 130 cm
Szerokość – 75 cm
Głębokość – 67 cm
Materiał: metal, drewno
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Magiel jest maszyną służącą do prasowania (maglowania), składa się z dwóch ruchomych walców, z jeden z nich, napędzany jest ręczną korbą. Przeciskanie przez obracający się cylinder powoduje przesuwanie i rozprasowywanie tkaniny. Maglowaniu poddaje się bieliznę o dużym rozmiarze m.in. pościel, obrusy, zasłony. Pościel nawija się na wałek i zgniata przetaczając między dwiema płaszczyznami. Domowe magle wykorzystywane były również jako wyżymaczki nadmiaru wody z upranych tkanin. Prezentowany egzemplarz został wykonany przez niemiecką firmę „Askania”.
Zakupiono od ostatniej właścicielki dnia 23.07.2007.
Wieszak
Numer inwentarzowy: MŻo/868
Wymiary:
Wysokość – 17 cm
Długość – 25 cm
Materiał: drewno, metal
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Wieszak na przybory do pieca, składa się z drewnianej deseczki i metalowej blachy z podobizną psa i haczykami. W tradycyjnej kuchni śląskiej był mocowany do ściany w pobliżu pieca. Wieszano na nim szuflę (łopatka), pogrzebacz (hok), zmiotka (śmiatek), czy też inne przyboru wykorzystywane w czasie palenia w piecu.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik). Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Podkowa
Numer inwentarzowy: MŻo/654
Wymiary:
Długość – 18 cm
Materiał: żelazo
Technika: kowalska
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Metalowe wzmocnienie w kształcie rozszerzonej litery U przybijane po obu stronach otwory na gwoździe, którymi przybijano podkowę do kopyta.
Podkowy w założeniu miały zapobiegać ścieraniu się kopyt, w konsekwencji co kilka tygodni należało zdjąć podkowę i ostrugać kopyto do normalnej wielkości.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik). Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Żarna
Numer inwentarzowy: MŻo/159
Wymiary:
Wysokość - 180 cm
Głębokość - 38 cm
Szerokość - 73 cm
Materiał: drewno, kamień
Technika: wyrób stolarski (rama), technika kamieniarska
Pochodzenie: Palowice, Górny Śląsk
Datacja: I połowa XX w.
Opis:
Żarna rotacyjne są prostym narzędziem służącym do mielenia ziaren na mąkę. Część podstawowa żaren to dwa okrągłe kamienie różnej wielkości, z których jeden kamień ułożony jest na drugim. Kamienie leżą na drewnianym stole wykonanym przez kolekcjonera A. Buchtę. Do stołu przymocowana jest drewniana konstrukcja ramowa. Od mniejszego kamienia do wierzchołka ramy umocowany jest drewniany drąg, który służy do obracania żarnami.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik). Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Stolik pod telewizor z barkiem
Numer inwentarzowy: MŻo/1471
Wymiary:
Wysokość - 70 cm
Szerokość - cm
Długość - 99 cm
Materiał: drewno, szkło
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Polska
Datacja: lata 70. XX w.
Opis: Narożny stolik pod telewizor, drewniany, fornirowany,
z obrotowym przeszklonym barkiem.
Ława
Numer inwentarzowy: MŻo/1485
Wymiary:
Wysokość - 66 cm
Szerokość - 49 cm
Długość - 115 cm
Materiał: drewno
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Polska
Datacja: lata 70. XX w.
Buty
Numer inwentarzowy: MŻo/1486
Wymiary:
Wysokość - 32 cm
Długość podeszwy - 30 cm
Materiał: tworzywo sztuczne, guma
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Nowy Targ, Polska
Datacja: 25 lutego 1984 r.
Opis: Buty zimowe "Relaks", marki Podhale.
Rozmiar na metce 28,5.
Stolik pod telewizor
Numer inwentarzowy: MŻo/1484
Wymiary:
Wysokość - 76 cm
Szerokość - 43 cm
Długość - 70 cm
Materiał: drewno, metal
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Polska
Datacja: lata 70. XX w.
Opis: Stolik pod telewizor z dwiema szufladami.
Narty
Numer inwentarzowy: MŻo/1483
Wymiary:
Długość - 163 cm
Szerokość - 6,5 cm (środek narty)
Materiał: drewno, tworzywo sztuczne, metal
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Polska
Datacja:
Opis: Narty Regle 28 marki Polsport. Narty z wiązaniami uniwersalnymi
(zazwyczaj do samodzielnego montażu) wyposażone z przodu w klamrę ze sprężyną,
która służyła do regulacji siły napięcia wiązania.
Na krawędziach narty zamocowane są metalowe zaczepy do linki "trzymającej obuwie".
Wypinając linkę z tylnych zaczepów ( "uwalniając" w ten sposób piętę) narty mogły służyć jako biegówki.
Półkotapczan
Numer inwentarzowy: MŻo/1470
Wymiary:
Wysokość całości - 190 cm
Długość - 191 cm
Szerokość - 40 cm
Materiał: drewno
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Polska
Datacja: lata 70/80. XX w.
Opis: Półkotapczan - mebel wielofunkcyjny łączący funkcje meblościanki, łóżka
oraz biurka. Popularne wyposażenie pokoi młodzieżowych w blokach z wielkiej płyty
w latach 70. i 80. XX w.
Kubek
Numer inwentarzowy: MŻo/832
Wymiary:
Wysokość: 9,0 cm
Średnica: 8,0 cm
Materiał: fajans
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: II połowa XX w.
Opis:
Kubek (kufka) z uchem koloru białego, ozdobiony kwiatami i dwoma kłoskami zboża. Od spodu stempel z napisem “Włocławek”. Kubki tego typu stanowiły najpopularniejsze naczynia do picia w kuchni śląskiej.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Kubek
Numer inwentarzowy: MŻo/834
Wymiary:
Wysokość: 9,0 cm
Średnica: 8,0 cm
Materiał: fajans, porcelit
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: II połowa XX w.
Opis:
Kubek (kufka) z fajansu z uchem, koloru białego, gładki, bez zdobień, od spodu stempel z napisem „Włocławek”.
Kubki tego typu stanowiły najpopularniejsze naczynia do picia w kuchni śląskiej.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Filiżanka
Numer inwentarzowy: MŻo/835
Wymiary:
Wysokość: 7,0 cm
Średnica: 8,0 cm
Materiał: fajans
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Filiżanka (szolka) z uchem, koloru białego, zewnętrzna ścianka boczna ozdobiona ukośnym żłobieniem oraz w górnej części obwódką koloru złotego.
Od spodu stempel: „GC”. Filiżanki podobnie jak kubki stanowiły najpopularniejsze naczynia do picia w kuchni śląskiej.
Prezentowane obiekty pochodzą z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazane jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Filiżanka
Numer inwentarzowy: MŻo/836
Wymiary:
Wysokość: 7,0 cm
Średnica: 8,0 cm
Materiał: fajans
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Filiżanka (szolka) z uchem, koloru białego, zewnętrzna ścianka boczna ozdobiona ukośnym żłobieniem oraz w górnej części obwódką koloru złotego.
Od spodu stempel: „GC”. Filiżanki podobnie jak kubki stanowiły najpopularniejsze naczynia do picia w kuchni śląskiej.
Prezentowane obiekty pochodzą z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazane jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Filiżanka
Numer inwentarzowy: MŻo/837
Wymiary:
Wysokość: 7,0 cm
Średnica: 8,0 cm
Materiał: fajans
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Filiżanka (szolka) z uchem, koloru białego, zewnętrzna ścianka boczna ozdobiona ukośnym żłobieniem oraz w górnej części obwódką koloru złotego.
Od spodu stempel: „GC”. Filiżanki podobnie jak kubki stanowiły najpopularniejsze naczynia do picia w kuchni śląskiej.
Prezentowane obiekty pochodzą z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazane jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Filiżanka
Numer inwentarzowy: MŻo/838
Wymiary:
Wysokość: 7,0 cm
Średnica: 8,0 cm
Materiał: fajans
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Filiżanka (szolka) z uchem, koloru białego, zewnętrzna ścianka boczna ozdobiona ukośnym żłobieniem oraz w górnej części obwódką koloru złotego.
Od spodu stempel: „GC”. Filiżanki podobnie jak kubki stanowiły najpopularniejsze naczynia do picia w kuchni śląskiej.
Prezentowane obiekty pochodzą z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazane jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Filiżanka
Numer inwentarzowy: MŻo/840
Wymiary:
Wysokość: 8,0 cm
Średnica: 8,5 cm
Materiał: fajans
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Filiżanka (szolka) z uchem, koloru białego, zewnętrzna ścianka zdobiona ukośnymi żłobieniami. Od spodu stempel z napisem: „Giesche” i monogramem „G” w tarczy.
Filiżanki podobnie jak kubki stanowiły najpopularniejsze naczynia do picia w kuchni śląskiej.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Filiżanka
Numer inwentarzowy: MŻo/841
Wymiary:
Wysokość: 8,0 cm
Średnica: 8,5 cm
Materiał: fajans
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Filiżanka (szolka) z uchem, koloru białego, zewnętrzna ścianka zdobiona ukośnymi żłobieniami.
Filiżanki podobnie jak kubki stanowiły najpopularniejsze naczynia do picia w kuchni śląskiej.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Kufel
Numer inwentarzowy: MŻo/843
Wymiary
Wysokość: 11,0 cm
Średnica: 9,5 cm
Materiał: szkło
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Kufel szklany z uchem, zewnętrzne ściany zdobione żłobieniami o grubych ściankach. Kufle nie stanowiły typowego wyposażenia kuchni śląskiej.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
Kufel
Numer inwentarzowy: MŻo/844
Wymiary:
Wysokość: 11,0 cm
Średnica: 8,0 cm
Materiał: szkło
Technika: wyrób fabryczny
Pochodzenie: Górny Śląsk
Datacja: połowa XX w.
Opis:
Kufel szklany z uchem, zewnętrzne ściany zdobione żłobieniami o grubych ściankach. Kufle nie stanowiły typowego wyposażenia kuchni śląskiej.
Prezentowany obiekt pochodzi z kolekcji Alfreda Buchty z Palowic (gmina Czerwionka-Leszczyny, powiat Rybnik).
Przekazany jako darowizna dla Muzeum Miejskiego w Żorach dnia 30.12.2003.
MŻo/A/2968
Popielniczka
Numer inwentarzowy: MŻo/A/2968
Wymiary:
wysokość - 12 cm
długość podstawy - 11,5 cm
szerokość podstawy - 7,5 cm
Materiał: Steatyt
Technika: wyrób rzemieślniczy
Pochodzenie: Kenia.
Datacja: połowa II w.
Opis:
Popielniczka z wizerunkiem siedzącego psa podarowana do zbiorów Muzeum przez panią Stefanie Zweig, w trakcie wizyty u pisarki w listopadzie 2013 r. Popielniczka wykonana została z kamienia mydlanego (niem. speckstein, ang. soapstone), który jest materiałem występującym powszechnie niemal na całym świecie. Ceniony jest za wygląd, fakturę, kolorystykę a przede wszystkim za łatwość obróbki. Popielniczka została kupiona przez ojca pani Stefanie, tuż przed opuszczeniem przez rodzinę Zweigów Kenii w 1948 roku. Zdaniem pani Stefanie popielniczki i inne figurki z kamienia mydlanego były popularną pamiątką wśród powracających do Europy po zakończeniu II Wojny Światowej urzędników i żołnierzy.